میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

گسترش اسكاد

اتحاديه شوروي براي صادرات سامانه موشكي 8K72 البروس به خارج از كشورهاي پيمان ورشو تلاش چنداني نكرد، چراكه اين سامانه پيچيده و گرانقيمت بود و بدون كلاهك هسته اي اثربخشي نظامي نداشت. اگرچه، دولت مصر در اواخر دهه 1960 ، به دليل شكست برنامه موشك بالستيك بومي خود، كه به عنوان سلاح مقابله به مثال نمادين در برابر موشك بالستيك جريكو اسرائيل به شمار مي رفت، به دستيابي به موشك اسكاد بي علاقمند شده بود.

موشكهاي بالستيك جلوه پيشرفته بودن نظامي را به همراه داشت، از اينرو بخشي از دلايل دستيابي به موشكهاي اسكاد، پرستيژ نظامي بود. البته، علاوه بر اين، دلايل تاكتيكي نيز براي اين موضوع وجود داشت، چراكه كشورهاي متعدد عربي در مجاورت اسرائيل، نيروهاي هوايي خود را براي حمايت حملات زميني در مواجهه با نيروي هوايي به مراتب ورزيده تر اسرائيل ناتوان مي ديدند و موشكها امكان انجام حملات در عمق خاك دشمن را فراهم مي كردند.

نسخه صادراتي سامانه البروس مجهز به موشك مسلح با كلاهك متعارف R-17E و خودرو سكوي پرتاب 9P117 اصلاح شده و واسط فرماندهي و كنترل دستي و كم دقت تر بود. با اولين فروش به مصر در 1971 ، فروشهاي بعدي به خاورميانه طي دهه 1980 ادامه يافت.

آمار دقيق صادرات موشك اسكاد شوروي تاكنون ارايه نشده است. بر اساس برآورد يكي از منابع روسي تا سال 1989 2300  فروند موشك به 11 كشور فروخته شد، كه البته اين آمار دست پايين به نظر مي رسد، چراكه زرادخانه هاي ،كشورهاي پيمان ورشو احتمالا حاوي بيش از 1000 فروند موشك بوده و آمار فروش به كشورهاي خاورميانه و افغانستان احتمالا به بيش از 0000 فروند موشك رسيده است.

اسکاد در مصر

مصر نخستين محموله حاوي 9 سكوي پرتاب و حدود 18 فروند موشك R-17E را در سال 1973 ، اندكي پيش از آغاز جنگ با اسرائيل در اكتبر، دريافت كرد. اين موشكها صرف تجهيز تيپ توپخانه 65 اُم، تحت فرماندهي لشگر زميني سوم در آن زمان، شد.

در زمان جنگ، سادات، رييس جمهور مصر، اسرائيل را به استفاده از موشكها عليه شهرهايش تهديد كرد. اسرائيل نيز موشكهاي مسلح به كلاهكهاي هسته اي جريكو خود را در معرض ديد ماهواره هاي مراقبتي شوروي قرار داد، و زماني كه سادات از اين موضوع مطلع شد، مجبور شد نسبت به تصميم خود تجديد نظر كند. بعدا اين تيپ مامور شد كه پلهاي حياتي پونتون اسرائيل را بر روي كانال سوئز در نزديكي دورسوير تخريب كند. اين پلها به ارتش اسرائيل امكان تهاجم به نيروهاي مصر را در صحراي سينا فراهم مي كرد.

كلا سه فروند موشك با كمك مشاورين شوروي پرتاب شد، ولي نقطه اصابت به قدري از پلها دور بود كه ارتش اسراييل متوجه اين حملات نشد، تا اين كه چاله هاي انفجار چند روز بعد در بيابان پيدا شد. پس از جنگ، اتحاديه شوروي تجهيز تيپ توپخانه 65 اُم را كامل كرد، ولي پشتيباني آنها به دليل تنشهاي روابط سياسي در دهه 1970 خاتمه يافت.

در نتيجه، در دهه 1990مصر به كره شمالي مراجعه كرد تا به صورت موردي موشكهاي اسكاد را نوسازي و بهينه سازي كند،سوريه نيز تلاش كرد كه تا پيش از جنگ 1973 به سامانه اسكاد دست يابد، ولي تحويل دهي اين سامانه تا 1974 انجام نشد.

عملكرد ضعيف نيروي هوايي تهاجمي سوريه در جنگ 1973 عليه نيروهاي مجرب تر اسرائيلي، انگيزه مهمي براي دستيابي به نيروي موشكي بود. در اواخر دهه 1970 ، سوريه سه گردان اسكاد را با تيپ موشكي 115 اُم در كنار دو گردان راكتي لونا-اِم ( FROG-7) به كار گرفت. خاتمه يافتن توليد اسكاد در شوروي، ارسال محموله هاي بعدي را محدود كرد، بنابراين سوريه براي تقويت و پشتيباني نيروهاي خود متوجه كره شمالي و چين شد. سوريه موشكهاي هواسونگ 5 و 6 كره شمالي را به همراه سكوهاي جديد خريداري كرد.