میلیتاری (Military) |مقالات نظامی

سطح و میزان تابش اشعه در چرنوبیل :

 

سرهنگ ایتوف واسیلیویوچ که از 27 آوریل 1986 تا یک ماه مه همان سال ماموریتهای متعددی را بر فراز هسته  راکتور به انجام رسانده بود ،  به گفته خود وی ، حد مجازی از تابش را دریافت نمود . این حد استاندارد برای تمامی خدمه بالگردهای حاضر در منطقه چیزی در حدود 25 رونتگن در یک بازه زمانی 72 ساعته بشمارمی آمد  و هنگامی که حسگرها دریافت بیش از این مقدار را در بدن خدمه پروازی مشاهده می کردند ، بلافاصله مجوزهای ماموریت لغو و پرسنل جایگزین می شدند .

 

 

واسیلیویوچ در این زمینه می گوید :

 

" پس از حادثه انفجار راکتور شماره 4 ، نزدیک به 30 فروند بالگردهای Mi-26 در بازه طلوع خورشید تا غروب ، ماموریتهایی متنوعی را در شعاع 15 کیلومتری از نقطه حادثه را انجام میدادند ، هر چند علیرغم نیاز شدید ، پروازدر شب بطور کامل لغو میشد ، چرا که براساس برآوردها ، بدون نور کافی  نزدیک  شدن به محل واقعه و تخلیه محموله ، یک خطر واقعی محسوب می گردید . در روز نخست ، خدمه ، کیسه های حاوی  ترکیب شن و ماسه را با باز کردن درب رمپ عقب بالگرد به بیرون می ریختند ، اما بتدریج خدمه زمینی با متصل کردن این کیسه های به  چترهای تاکتیکی استاندارد ، شیوه موثر تر و کم خطرتری را بوجود آوردند . این کیسه ها پس از متصل شدن به چتر ، به یک مکانیزم ساده برای  رها سازی مجهزشده و و از ارتفاع 2000-1650 فوتی روی هدف تخلیه می شدند ، ضمن اینکه  بالگردهای Mi-26 می توانستند علاوه بر حمل این کیسه ها در داخل ، حداکثر تا 8 محموله  را بصورت اسلینگ ( حمل بارخارجی ) روی هدف رها نمایند"

 

 

 

اسکرین شات بالگرد هیپ هوانیروز ارتش سرخ در سریال چرنوبیل ، سکانس هایی معدود از فعالیت گسترده بالگردهای روسی در سریال فوق الذکر به نمایش گذاشته شد

 

 

 

در نخستین روز عملیات بالگردهای Mi-26 ، نزدیک به 96 پرانه (سورتی ) پرواز  انجام شد و بدلیل شرایط وخیم منطقه این رقم در روز دوم به دو برابر ( نزدیک به 186 سورتی ) نیز رسید . در این میان ، بالگرد Mi-26 با توان حمل بارداخلی یا خارجی تا وزن 20000 کیلوگرم ، وزنه قابل توجهی در عملیات نجات و امداد محسوب میشد ،ولی  تنها بین 3000-2000 کیلوگرم مواد کاهنده تابش در هر ماموریت بارگیری می گردید چرا که  به اعتقاد برخی کارشناسان روسی ، درصورتی که مواد کاهنده  با حجم بسیار زیاد و دریک زمان روی راکتور تخلیه میشد ، بدلیل وزن  زیاد این ترکیب ، این امکان وجود داشت که درصد آسیب دیدگی راکتور افزون تر شده و و خطر نشت مواد رادیو اکتیو بیشتر گردد . دراین ماموریتها ، ترکیب خدمه بالگردهای Mi-26 شامل دو خلبان ، یک مهندس پرواز ، یک ناوبر میشد ، ولی پس از مدتی وجود مهندس پرواز و خلبان دوم ضروری تشخیص داده نشد  و از پروازها حذف شدند .

 

 

 

عملیات بالگردهای میل-26 برفراز راکتور از دریچه دید بالگرد همراه 

 

 

بدین سان ، پس از کاهش سطح آلودگی راکتور ، از 28 آوریل به خدمه بالگردهای Mi-26 دستور داده شد تا محموله های خود را مستقیم بر روی هسته اصلی تخلیه نمایند . به همین علت ، تمامی بالگردهای شرکت کننده در این عملیات به صفحات محافظت کننده زرهی مجهز شدند . ضمن اینکه برای افزایش سطح ایمنی ، بخش تحتانی بالگردها بدلیل قرارگرفتن  مستقیم در برابر تشعشعات نیز با یک پوشش قطور فلزی تقویت گردیدند .

 

 

سرهنگ اولگ چیچکوف  ( بازنشسته )  که در زمان وقوع حادثه چرنوبیل ، بعنوان معلم خلبان بالگرد Mi-26 در سیبری خدمت می نمود ، معتقد است که سرعت واکنش هوانیروز ارتش سرخ به نسبت قابل توجه محسوب میشود ، چرا که تا سوم ماه مه  1986 ، بخشی از خدمه ثابت  بالگردهای Mi-6 بسرعت تحت آموزش های فشرده ای قرار گرفتند تا قابلیت پرواز با بالگردهای Mi-26 را بدست آورند . با این حال چیچکوف   در این خصوص ، اضافه می کند که مساله اصلی ارتش صرفا" انتقال خدمه  Mi-6 به  بالگردهای بزرگتر و سنگین تر Mi-26 نبود ، چرا که  کل فرآیند با 4 ساعت پرواز آموزشی ، قابل حل به نظر میرسید ، اما آموزش سریع خدمه برای حمل بار خارجی  ، معضلی بحساب می آمد که تا آن زمان پیش بینی نشده بود .

 

 

علیرغم همه مشکلات ، وی به همراه خدمه جدید در 4 ماه مه 1986 به  قرارگاه اصلی امداد ارتش در چرنوبیل اعزام گردید . وی دراین مورد می افزاید :

 

" بالگردهای اعزامی Mi-26 از 4یا5 پَد اصلی در یک فاصله ایمن از راکتور حادثه دیده  ماموریتهای محوله را انجام میدادند ، در حالی که همزمان ، بالگردهای سبکتر  Mi-8 شرکت آئروفلوت  نیز بشدت در منطقه فعال بودند "

 

 

هیپ های روسی ، بعنوان اسب کاری  هوانیروز ارتش سرخ ،  در حالی که به مخازن آلومینیومی حاوی مواد کاهنده و رفع آلودگی مجهزشده بودند ، بلافاصله پس از  اجرای ماموریت بالگردهای Mi-26 به پرواز درمی آمدند تا با ریزش مواد فوق الذکر ،  ضمن تثبیت ترکیب شن و ماسه تخلیه شده ، از بلند شدن  گرد و خاک حاوی پسمانده های رادیو اکتیو جلوگیری بعمل آورند . برای تسریع ماموریتها نیز یک خط آهن اختصاصی نیز تعبیه شده تا روند عملیات رفع آلودگی و کنترل حادثه  سرعت بیشتری بخود گیرد. بدین ترتیب ، ترکیبهای رفع آلودگی پس از تولید ، مستقیم به تانکرها و واگن های حمل بار سپرده میشد تا بسرعت به بالگردهای  Mi-8 تحویل داده شود .

 

 

طبق اطلاعات منتشرشده ، در تمامی دو هفته بحرانی ابتدایی حادثه ، ناوگان هوانیروز ارتش و آئروفلوت ، جمعا" یک حادثه پروازی را به ثبت رساندند که در جریان آن ، یک فروند بالگرد ساقط و بطور کامل از میان رفت .

 

 

 

اسکرین شات لحظاتی قبل از برخورد جرثقیل به روتور بالگرد میل-8 برفراز راکتور شماره-4 چرنوبیل

 

 

 

چیچکوف  دراین زمینه یادآور میشود که در اطراف راکتور منهدم شده ، قطعات باقیمانده جرثقیلها همچنان بصورت آزاد رها شده بودند و با هر وزش باد یا حرکت سایر بالگردها ، بصورت خطرناک و غیرقابل پیش بینی بحرکت درمی آمدند ، به همین دلیل ، پس از نخستین پرواز بر فراز راکتور ، تا ثابت شدن این جرثقیل ها ، همه پروازها عملیاتی بحالت تعلیق درآمدند . با این وصف ، خدمه بالگرد ساقط شده  ، با اجرای ماموریت موافقت نموده ولی بدلیل وزش باد شدید ، وجود دود متراکم ناشی از آتش سوزی راکتور ، خلبان موفق به دیدن حرکت جرثقیل نشده و قطعات باقی مانده با برخورد به روتور بالگرد ، موجبات ساقط و کشته شدن همه خدمه را فراهم آورد .

 

 

بالگردهای آلوده  :

 

 

 

پس از پایان ماموریتهای روزانه ، خدمه زمینی ، همه بالگردهای شرکت کننده در عملیات را بطور کامل شسته  و رفع آلودگی مینمودند ، اما همچنان مقادیر بسیار زیادی از پسماندهای رادیواکتیو بداخل پیشرانه های بالگرد کشیده میشدند و کاملا قابل زدودن نبودند . علاوه براین ، بخش تحتانی بالگردها بدلیل قرارگرفتن مستمر با عناصر پرتوزا ، از آلودگی افزون تری برخوردار می بود . به گفته سرهنگ واسیلیویوچ ، بالگردهای که تنها در یک بازه زمانی 24ساعته ( یکم و دوم ماه مه 1986 ) وارد عملیات شده بودند ، بلافاصله از خدمت خارج شدند ، چرا که بدلیل افزایش سطح تشعشع ، پوشش گیاهی  محل فرود این بالگردها بسرعت زرد شده و آلوده می شدند .

 

 

 

 

 

با این حال ، تا این زمان ، مرحله اصلی و حیاتی عملیات پاکسازی به پایان رسیده ، چنانکه تا 13 ماه مه 1986 ، بیشتر از 5000 تن  ترکیب  کاهنده روی هسته اصلی راکتور رها و تثبیت شده بود . به گفته ناظران ، تاکتیکهای رفع خطر مورد استفاده در چرنوبیل ، تا پیش از این ، هرگز مورد استفاده قرار نداشت . در این میان ، اگر چه مقامات رسمی اتحاد شوروی ، 13 ماه مه 1986 را تاریخ قطعی پایان حادثه اعلام نموده بودند ، اما  بالگردهای ارتش تا پایان سال همچنان ماموریتهای روزانه را بر فراز  چرنوبیل اجرا می کردند .  تمامی سخت افزارهای مورد استفاده در 14 روز حادثه ، بسرعت از منطقه تخلیه شده  و در گورستان تجهیزات از کارافتاده ، نگهداری میشدند تا بسرعت اوراق و دفن شوند ، چرا که برای استفاده مجدد ، بیش از حد آلوده تشخیص داده شده بودند . بالگردهای شرکت کننده نیز از این قاعده مستثنی نشدند ، چنانکه فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش سرخ با اطمینان ادعا نمود که تمام بالگردهای شرکت کننده در  چرنوبیل ، اوراق و دفن شده اند ، چرا که آسیبهای وارده به پیشرانه ها  و بدنه بالگردها ، بیش از آنی بود که  برای ماموریتهای پروازی مناسب به نظر آیند .

 

منبع : میلیتاری